Tanısı Ve Etkili Tedavi Yöntemleri
Günümüzde Bel Fıtığı
Günümüzde en çok karşılaşılan hastalıklardan biridir.Toplumun yaklaşık olarak %2 sinde bacak ağrısı ile birlikte olan bel fıtığı vardır. Her bel ağrısı bel fıtığı değildir.Belin anatomisini oluşturan adele, kemik, bağ dokuları ve sinirlerden kaynaklanan hastalıklar bel ağrısı yapabilir.
Kolay Teşhis Edilebilen Hastalık
Teknolojinin gelişmesiyle BT ve MRG tıbbın kullanımına girmesi ile bel fıtığı daha kolay teşhis edilebilen bir hastalık haline gelmiştir. Erken teşhis ve geç kalınmadan yapılan etkili tedavi ile bel fıtığı korkulan bir hastalık olmaktan çıkmıştır.
Hastalığın Sonu Nedir?
Bel Fıtığına yakalanan insanların çoğu (yaklaşık olarak % 90’ı) genelde 1 Ay içinde iyileşir ve normal yaşamlarına dönerler. Bel fıtığı hastalarının % 10’ı yapılan tüm tedavilere rağmen iyileşmez ve cerrahiye giderler.
Uygulanan Tedaviler
- Yatak İstirahati
- İlaç tedavileri
- Fizik tedavi
- Egzersizler
- Epidural Enjeksiyonlar
- MİKRODİSKEKTOMİ Yöntemi ile bel fıtığı cerrahisi
Hangi Hastalarda Cerrahi Tedavi
- Uygulanan istirahat, ilaç tedavisi ve fizik tedaviye cevap vermeyen hastalar,
- Sürekli bel ve bacak ağrısı çeken hastalar,
- Nörolojik defisit gelişen hastalar (bacaklarda güç kaybı,refleks kaybı,idrar ve gaita tutamama, kasıklarda uyuşukluk ve hissizlik)
- Aniden gelişen belden aşağıda felç durumu
Bel Fıtığı Nedir ?
Omurga birbirine bağlı ve birbiri ile ilişkili omur adı verilen kemiklerden oluşur.Disk omurlar arasında yastık ve amortisör görevi gören bir bağ dokusu kombinasyonudur.Disk omurları birbirine bağlar.Diskin iki tabakası vardır: Anulus fibrosus denen sert dayanıklı dış tabaka ile nükleus pulposus denen jel kıvamında iç tabakadan oluşmuştur.Yaşlanma ile disk içindeki su miktarını kaybeder, omurlar arasındaki yastık görevini tam olarak yapamaz.Diskin merkezinin dış tabakada oluşan herhangibir çatlak içinden dışarıya doğru yer değiştirmesine bel fıtığı denir.Bel fıtığı omurgadaki sinirlere basabilir.Fıtığın basısı sonucu bacakta siyatik olarak ifade edilen ağrı,hissizlik,uyuşukluk ve güçsüzlük ortaya çıkabilir.Bel fıtığı genellikle 30-50 yaşları arasında olur.
Bel Fıtığında Bel Ağrısı
Bel fıtığı sadece bel ağrısı da yapabilir. Fakat genellikle bel fıtığına bacak ağrısı eklenir. Bacak ağrısı olmaksızın olan bel ağrılarında disk hernisinden başka diğer hastalıklardan şüphelenmek gerekir.Kemik ve adele kökenli tümörler, kemik tüberkülozu ve iltihabi durumlar, kemik erimeleri ve kireçlenmeler, bazı romatizmal hastalıklar, spontan ve travmatik omurga kırıkları düşünülmelidir.
Güncel Bel Fıtığı Tedavileri
Her hastalıkta olduğu gibi bel fıtığında önemli olan teşhisin erken konması,yani hastalığın adının öncelikle konması,sonrada gerekli olan etkin tedavinin yapılmasıdır. Kesin teşhis ve erken tedavi sizin daha çabuk iyileşmenize yardımcı olabilir. Yapılacak cerrahi dışı tedaviler ilaç tedavisi,fizik tedavi ve egzersizlerdir.
Cerrahi Dışı Tedavide Ne Kadar Beklemeli?
Ani olarak bel fıtığı olanların yaklaşık olarak %80-90 ı cerrahi gerekmeden iyileşecektir.İlk 2 hafta genelde cerrahi dışı tedaviler denenir. 2-3 hafta ilaç tedavisi ,istirahat ve buna ilave olarak fizik tedavi yapılmasına rağmen hastanın şikayetleri devam ediyor ve yaşam tarzını etkiliyorsa cerrahi tedavi önerilir.
Cerrahi Tedavi Öncesi Neler Yapılmalı
Cerrahi dışı tedavide kısa süreli yatak istirahati, ödemi azaltmak için antienflamatuar ilaçlar, ağrıyı kontrol için ağrı kesici ilaçlar , fizik tedavi ve egzersizler uygulanır.Uzun süre yatak istirahati ; eklem sertliği ve adele zayıflığı yaptığı için artık tavsiye edilmemektedir.Cerrahi dışı tedavilerde kurallar : Sinir kökü üzerindeki baskıyı azaltmak,omurgayı korumak için hastanın fiziksel kondüsyonunu düzeltmek, hastanın tüm bel fonksiyonlarını artırmaktır. Bu bel fıtığı hastalarının tedavisinde kombine bir yaklaşım ve organize bakım programı gerektirdiğini düşündürmektedir.
Fizik Tedavide Uygulanan Yöntemler
Ultrasound, elektrik stimülasyonu, hot pack ve cold packler, elle yapılan manüel tedaviler adele spazmını ve ağrıyı azaltmak için kullanılır. Traksiyon bazı hastalarda ağrıda azalma yapabilir. Bel korsesi kilosu olan ve çok ağrılı durumlarda tedaviye yardımcı olarak verilebilir, ama korse bel fıtığının iyileşmesine direkt bir etkisi olmaz.Ayrıca uzun süre korse kullanımı sakıncalı.
Manüplasyon (Elle Tedavi)'nin Bel Fıtığındaki Yeri
- Manüplasyon Bel fıtığı hastalarında sakıncalı...
- Fıtığın daha büyük boyutlara ulaşmasına ve yırtılmasına yol açabilir.
- Manüplatif tedavi Bel Fıtığı dışındaki bel ağrılarında kısa süreli bir rahatlama sağlayabilir.
- Burada önemli olan nokta bel ağrısını hakiki bel fıtığı hastalığından ayırdetmektir.
Manüplasyon (Elle Tedavi)'nin Bel Fıtığındaki Yeri
- Manüplasyon Bel fıtığı hastalarında sakıncalı...
- Fıtığın daha büyük boyutlara ulaşmasına ve yırtılmasına yol açabilir.
- Manüplatif tedavi Bel Fıtığı dışındaki bel ağrılarında kısa süreli bir rahatlama sağlayabilir.
- Burada önemli olan nokta bel ağrısını hakiki bel fıtığı hastalığından ayırdetmektir.
Egzersizler Ne Zaman Yapılmalı?
Adele spazmı ve ağrı azaldıktan sonra ameliyat gerekmeyen hastalara egzersizler başlanır. İlk olarak bel ve bacak ağrısı şikayetlerini azaltmak için postür değişiklikleri ve germe egzersizlerine başlanır. Ağrı azaldıkça daha güçlü egzersizlere geçilir. Ameliyat sonrası 15 günden itibaren bel egzersizlerine başlamaktayız.
İlaç Kullanımı
Bütün ilaçlar sadece önerildikçe alınmalıdır. Bel fıtığında kullanılan antienflamatuar ilaçlar mide kanaması yapabildikleri gibi uzun süre ilaç kullanımı sonrası tedavi edilemeyen kabızlıklara yol açabilirler. Kortizon türü ilaçlar iki tarafı keskin kılıç gibidirler,faydaları kadar zararlarıda olan ilaçlardır. İlaçların etkileri ağrıyı azaltmak,dokudaki ve sinirdeki ödemi gidermek ve adele kasılmalarını azaltmaktır.
Cerrahi Tedavi
Cerrahide ana kural fıtıklaşmış diskin operasyon ile alınarak bacak ağrısı ve kuvvetsizliğe yol açan belirtilerini ortadan kaldırmaktır. Fıtık alınarak sıkışmış olan sinir rahatlatılır. Yaygın olarak Dünyada uygulanan cerrahi teknik diskektomidir. Mikrocerrahi son yıllarda daha yaygın olarak kullanılmakta ve başarı şansı çok daha fazla olmaktadır.
Mikrodiskektomi
- Hasta lokal, spinal veya genel anestezi ile hazırlanır.
- Hasta ameliyat masasına yüzüstü yatar.
- Küçük bir cilt kesisi yapılır. (3 cm kadar
- Adele sıyrılır ve gerekirse küçük bir kemik alınır.
- Sinir kökü mikroskop altında görülür ve sıkıştıran fıtık parçaları sinir rahatlayıncaya kadar alınır.
- Ameliyatin esası sıkışık sinirin rahatlamasıdır.
- Ameliyatta genelde kan kullanılmaz.
- Mikrocerrahide dokular daha iyi görüldüğünden sinir hasarı , kanama veya komplikasyon oranı hemen hemen hiç yoktur.
- Hasta ameliyat sonrası 6-12 saat içerisinde yürütülür ve ameliyatın sonraki gün evine gönderilir.
- Operasyonda cilt dikişi genelde kullanılmaz.
- Dikiş alma sorununu hastalar yaşamazlar.
- Ameliyattan sonra 1. gün hasta yürür, oturur ve dolaşır, bir kısım basit ihtiyaçlarını kendi görür.
- Genelde Mikrodiskektomi sonrası hastalar 15 gün sonra işlerinin başına dönerek çalışmaya başlarlar.
- Egzersizlere 15 gün sonra başlanır ve en az 6 ay devam edilir.
Cerrahiden Sonra Ne Olur?
- Hastanın bacak ağrısı ameliyattan hemen sonra düzelir.
- Sinirde fıtık tarafından olan tahribat çok değilse ve gecikilmeden operasyon yapıldı ise kuvvet kaybı ve his kaybı geriye döner ; fakat refleks kaybı genelde kalıcıdır.
- Uykular düzene girer.
- Hastaların yüzleri güler ve depresyon yerini mutluluğa terk eder.
Cerrahiden Sonrası
- İşinin başına dönerek iş kaybı önlenir.
- Fıtığın nüksetmesi %1-2 oranında görülmektedir.
- Ameliyat sonrası belli kısıtlamalar vardır; operasyondan sonra 24 saat sonra evinde olan hasta 1 ay süre ile araba kullanmaktan, uzun süre oturmaktan, ağır yük kaldırmaktan ve öne doğru eğilmekten kaçınmalıdır.
- Fıtığın tekrarını önlemek için önerilen egzersizleri yaparak bel adalelerini güçlendirmelidir.
Acil Bel Fıtığı Cerrahisi Ne Zaman Gereklidir?
Çok nadirdir. Büyük bir disk parçası sinirlere baskı yapabilir, mesane ve bağırsak kontrolleri bozulur, kasıklarda hissizlik, uyuşukluk olur. Belden aşağıda bacaklarda kuvvetsizlik gelişir. Bütün bu tablo birkaç saat içinde olabilir ve ilk 6 saatte müdahale edilmez ise geriye dönüşü olmayan belden aşağı felç durumu kalıcı olur.
Bel Sağlığında 10 Altın Kural
- Hareketsiz Kalmayın.
- Bel ve sırtınızı dik tutun.
- Yerden birşey alırken öne doğru eğilmeyin, çömelin.
- Sizin için ağır cisimleri kaldırmayın.
- Taşıdığınız ağırlıkları ikiye bölün ve vücudunuza yakın tutun.
- Otururken belinizi dik tutun ve sırtınızı bir yere dayayın.
- Ayakta iken dizlerinizi gergin tutmayın.
- Yatarken bacaklar gergin olmasın.
- Spor yapın. En iyisi serbest ve sırtüstü yüzme , koşmak veya hızlı yürümektir.
- Omurga kaslarını düzenli çalıştırın.